‘In the work of Every Bean there is always a fundamental ambiguity and a critical undercurrent perceptible, a kind of rebellious sensitivity. The artist’s subjects and thinking bear witness to a broad social insight, but at the same time also to an awareness of not knowing. ‘The Awkward’ can be read as a lonely image of God of the capitalist global system, but just as much as a (self) portrait, a relationship to freedom and choices, and the accompanying responsibility. It touches on a raw vision of the condition humaine.’
Een blik over de schouder, geloodst door een eenrichtingsspiegel.
Ik zag onlangs het theaterstuk ‘True Copy’, van het gezelschap Berlin, omtrent het reilen en omzeilen in de kunstwereld, door montere Hollander Geert-Jan Jansen, een notoire kunstoplichter – ‘verlichter’, zegt hij zelf, want hij klaarde de ongerieflijke klussen van echte artiesten. In het stuk fileert hij de grote meesters der Kunst, hun biografen, hun experten, hun waardebepalers, hun beschermende verzamelaars, luchtig en meedogenloos. Jansen doet dit op een haalbare, passabele manier: direct, zonder omzwachtelingen, zonder poespas. Appel en co, ze blijken gortiger dan Jansen zelf. De verlichter-vervalser in een perfecte parasitaire symbiose met bekende bedotters en hun entourage.
Sta mij toe dat ik over dit theatrale meesterwerkje verder niets meer verklap – je moet het gewoon gaan zien. Volledig in lijn met mijn mantra omtrent het medium fotografie en de maakbaarheid van kunstfotografen.
Of misschien toch nog dit: het kijken naar kunst, het ontrafelen van de woorden van kunstexperts, het wordt anders, helemaal anders na de voorstelling.
Ah ja, ik was het bijna vergeten. De namen van mijn waardeschatters, haalbaar en passabel vermeld in de marges. De namen dus van kolderieke mensen die van ver of dicht bij mijn scriptie betrokken waren: Decan Liesbeth, Goiris Geert, Vanvolsem Maarten Dr., Konrad Aglaia, Gildemyn Marie-Pascale. Wellicht vergeet ik enkelingen/zonderlingen, ‘gerenommeerde fotografen en beeldend kunstenaars, bevlogen docenten’, zoals de wervingstekst ook nu nog verkondigt. Misschien heeft tijd toegeslagen in hun bestaan – of de immanente onvruchtbaarheid. Maar vermeld mogen ze worden, ook al is internet een no-go zone in hun anoniem bestaan. Haalbaar en passabel – het zal hen maar overkomen, prutsend aan de mechanica van de mythe.
En natuurlijk zullen enkelingen mij kortstondig berispen, met de roep naar wat mentale verpleging. De oproep tot erbarmen klopt – alles wat men denkt en orakelt, pantsert het eigen hachje – een daad die Geert-Jan Jansen sterk uitspeelt. Oeps, alweer iets verklapt – straks staat Berlin (www.berlinberlin.be) aan mijn deur en eist het gezelschap tenminste een mea culpa met terugwerkende kracht.
De plaaggeest in mij – die van bescheidenheid de poeslieve kantjes afrijdt – hoopt deze lieden een beetje teleur te stellen. Het niet-faciliteren van het vinden van mijn bevindingen omtrent documentaire fotografie is nu een feitje. Zoek op de wijze van Belgische bisschopjes, ‘in het verborgene’. De spiritualiteit die zich schuilhoudt in katholieke middens is dezelfde als wat ik aantrof in academische kunstkringen – maar dat is een ander traktaat.
Uw streling is mij dagelijks voldoende. En dan naadloos overgaan naar gewoon ‘beelden’. Dat laatste mag ook als verkleinwoord – ‘beeldjes’. Een traject van ‘verkleinen’ zoals mijn geloof in bovenvermelde kenners. En die, in weerwil van zichzelf, mij een geloof bijbrachten, dat sterker is dan ooit tevoren. Met dat verschil: ik hoef geen façade van stilzwijgen en schijnvernuft op te houden. Voor de heer Jansen hoeft dit ook niet meer.
Mijn adembenemende bronnen – le mie risorse mozzafiato.
(Un tentativo di conciliare l’italiano con la mia lingua madre. Potete sempre correggermi – mi piace imparare).
Consentitemi, tra l’altro, di non dire altro su questo capolavoro teatrale: non vi resta che vederlo. Completamente in linea con il mio mantra sulla fotografia e sulla producibilità dei fotografi d’arte.
O forse questo: guardare l’arte, svelare le parole degli esperti d’arte, sarà diverso, completamente diverso dopo questa performance.
E’ naturalmente alcune persone mi rimprovereranno brevemente, con la richiesta di cure mentali. Esattamente. Il richiamo alla misericordia è vero – tutto ciò che si pensa e preannuncia, dovrebbe salvarsi la propria pelle – un atto che Geert-Jan Jansen interpreta con forza. Oops, ancora una volta qualcosa si rivela – presto Berlino (www.berlinberlin.be) sarà alla mia porta e la compagnia teatrale chiederà almeno un mea culpa con effetto retroattivo. Lo spirito scherzoso in me – che sta spingendo i limiti della modestia – spera di deludere un po’ queste persone. Non facilitare la ricerca dei miei risultati sulla fotografia documentaria è ormai un dato di fatto. Cerca alla maniera dei vescovi belgi. O alla maniera dei cattolici universali. ‘Nel nascosto’. La spiritualità che si annida negli ambienti cattolici è la stessa che ho trovato negli ambienti accademici dell’arte – ma questo è un altro trattato.
La tua carezza è sufficiente per me ogni giorno. E poi passiamo senza interruzioni alle “immagini”. Quest’ultima parola può anche essere usata in senso diminutivo – ‘immaginette’. Una traiettoria di ‘restringimento’ come la mia convinzione nei summenzionati esperti.. E quelli che, nonostante se stessi, mi hanno insegnato una convinzione più forte che mai. Con quella differenza: non devo sostenere una facciata di silenzio e ingegniosità falsa. Nemmeno il signor Jansen è obbligato a farlo.
‘The single story creates stereotypes, and the problem with stereotypes is not that they are untrue, but that they are incomplete. They make one story become the only story.’Â Chimamanda Ngozi Adichie
P.s. According to you, what’s the story of this picture?